کتاب فراز و فرود کاشان به روایت دیگران مجموعه‌ای است از نوشته‌های بیگانگانی که به ایران سفر کرده‌اند و در این سفرها از کاشان نیز گذشته‌اند و درباره این شهر و نقاط جغرافیایی پیرامون آن مطالبی نوشته‌اند: سفیران و ماموران سیاسی، مستشاران نظامی، بازرگانانی که در سفرهای تجاری خود از کاشان گذشتند، خاورشناسانی که به انگیزه تحقیق درباره ایران و فرهنگ آن به این سرزمین آمدند، اعضای هیئت‌های باستان‌شناسی، ادیبان و شاعران مشهور، نقاشانی که بیش از هر چیز به طبیعت و مناظر زیبای سرزمین‌های دیگر توجه نشان می‌دادند، مامورانی در لباس مبدّل، و …

اینان در سفرنامه‌ها، گزارش‌های سفر و خاطرات خود از کاشان یاد کرده‌اند و فراز و فرود این شهر و مراکز زیستی پیرامون آن را در نوشته‌های خود به تصویر کشیده‌اند. در نوشته‌های یاد شده که هر یک از آنها گاه تنها رسانه ثبت و ضبط و انتشار اطلاعات مکتوبِ دست اول روزگار خودند، و از منابع در خور اعتنای پژوهش‌های تاریخی و تاریخ‌نویسی به شمار می‌روند، علاوه بر صنعت و تجارت در کاشان، از خلق و خوی مردم، چگونگی گذران زندگی آنان، نحوه اداره امور شهر، رفتار حاکمان شهر با مردم، عادات و آداب و رسوم مردم، معماری، کشاورزی، آبیاری و آبرسانی، بنیادگذاری و اداره مقابر و مساجد و مدارس علمیه، گذران اوقات فراغت مردم، و مانند اینها نیز سخن رفته است و فراز و فرود کاشان را به‌روشنی در این نوشته‌ها می‌بینیم.